ویرگول/آخرین نوروز قرن، آخرین پاییز قرن، آخرین یلدای قرن، این‏ها عبارت‏هایی است که امسال زیاد شنیدیم! هرکسی درباره هرچیزی حرف می‏‌زد یک جوری حرفش را به آخرین مناسبت قرن وصل می‏‎‌کرد اما آیا واقعا امسال، آخرین سال قرن حاضر بود و از سال ۱۴۰۰ قرن عوض می‏‎‌شود؟ این روزها حتما شما هم با این سوال روبه رو شده‌‏اید؟ بعضی‏‌ها می‏‌گویند بله خب پایان سال ۱۳۹۹ یعنی قرن تمام شده و قرن بعدی از اول فروردین سال ۱۴۰۰ شروع می‏‌شود، در حالی‏‌که این یک اشتباه رایج است که اگر دقت کرده باشید حتی تلویزیون و خیلی از آدم‏های معروف هم گرفتارش شده‏‌اند. اما چرا این اشتباه است؟ همه چیز بر می‎‌گردد به این که مبدا محاسبه سال هجری شمسی از چه زمانی در نظر گرفته شده باشد و یک قرن چه طور حساب می‏‌شود؟ در تقویم ما ایرانی‌‏ها که توسط عبدالغفارخان نجم‏الدوله تکمیل شده و به شکل امروزی‏اش درآمده، مبدا یعنی اولین سال شروع محاسبه تقویم از یکم فروردین سال هجرت پیامبر از مکه به مدینه در نظر گرفته شده است یعنی سال اولی که از آن‏جا به بعد به آن اضافه می‌‏شود سال یک فرض شده و نه سال صفر! بنابراین یکم فروردین سال یک (به این شکل ۱/۱/۱) آغاز سال هجری شمسی بوده است. حتما می‏دانید که یک قرن یعنی صد سال، پس قرن حاضر باید تا پایان اسفندماه سال ۱۴۰۰ ادامه پیدا کند و از تاریخ اول فروردین ۱۴۰۱ قرن جدید شروع بشود، بله دقیقا! چون سال صفر نداشتیم و همه چیز از سال یک آغاز شده و برای این که از سال یک صد سال بگذرد باید به ۳۰۱،۲۰۱،۱۰۱ و ۴۰۱ برسیم. شاید بپرسید پس چرا همه این اشتباه را تکرار می‏‌کنند؟ پاسخش ساده است چون همه فکر می‏‌کنند عدد ۱۴۰۰ باید آغاز یک سده یا قرن تازه باشد، این عدد رُند است و دیگران را به اشتباه می‌‏اندازد. پس اگر بعد از این کسی این اشتباه را کرد سعی کنید برایش توضیح بدهید که در محاسبات تقویمی سال صفر نداریم و همه چیز از سال یک شروع می‌‏شود و به همین ترتیب هم جلو می‌‏رود.*

اگر به هر نحوی در پذیرش این مطلب شائبه وجود دارد و یا درک این نوع محاسبه برای شما سخت است کافی است به اطلاعیه مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران نگاهی بیندازید تا اطمینان حاصل کنید مبنای محاسبه تقویم شمسی چگونه است و تکلیف آخرین سال قرن چیست؟

بنا بر گزارش مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک، معنای قرن یا سده، یکصد سال است. هر تقویم یک مبدأ دارد و در عرف اولین سال هر تقویم سال یک محسوب می‎‎‌شود. روز اول نخستین قرن هجری خورشیدی، جمعه ۱ فروردین ۱ و روز پایان آن، سه‏‌شنبه ۲۹ اسفند ۱۰۰، است. روز اول قرن دوم هجری خورشیدی، چهارشنبه ۱ فروردین ۱۰۱ و روز آخر آن، یک‏شنبه ۲۹ اسفند ۲۰۰، است. قرن چهاردهم هجری خورشیدی، از روز چهارشنبه ۱ فروردین ۱۳۰۱، آغاز شده و روز یک‏شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ به انجام خواهد رسید.
بنابراین، روز اول قرن پانزدهم هجری خورشیدی، دوشنبه ۱ فروردین ۱۴۰۱ خواهد بود.

مریم ملی