پس از بیش از دو دهه توسعه، جیمز وب، تلسکوپ فضایی نسل بعدی ناسا بر سکوی پرتاب قرار گرفته و آمادهی آغاز سفری طولانی و نفسگیر است. سفری که در این ویدیوی ناسا بهخوبی چالشهای پیش روی آن دیده میشود.
«تلسکوپ فضایی جیمز وب» (James Webb Space Telescope) قرار است روز شنبه ۲۵ دسامبر (۴ دی) یعنی دقیقا اول کریسمس طی یک پنجرهی ۳۲ دقیقهای که در ساعت ۰۷:۲۰ صبح منطقهی زمانی شرقی (۱۵:۵۰ به وقت تهران) باز میشود، پرتاب شود.
این رصدخانهی عظیم از کورو، گویان فرانسه و توسط موشک غولپیکر «آریان ۵» (Ariane 5) به فضا خواهد رفت. برای تماشای این رویداد تاریخی میتوانید پخش زندهی ناسا را که از ساعت ۰۶:۰۰ صبح منطقهی زمانی شرقی (۱۴:۳۰ به وقت تهران) انجام میشود، ببینید.
اکنون تلسکوپ فضایی جیمز وب طبق برنامهریزی تنها کمتر از یک روز دیگر را در سکوی پرتاب سپری میکند تا سرانجام راهی فضا شود. هرچند اگر این فرصت پنجرهی پرتاب قابل استفاده نباشد، روزانه فرصتهای پرتاب دیگری تا پایان سال جاری میلادی درنظر گرفته خواهد شد.
تلسکوپ فضایی جیمز وب در حالت جمع شده پیش از قرارگیری داخل دماغهی موشک آریان ۵
رصدخانهی فضایی ۹.۷ میلیارد دلاری جیمز وب (JWST) توسط ناسا و با مشارکت آژانسهای فضایی اروپا و کانادا هدایت میشود. پس از پرتاب این تلسکوپ نخستین ماه خود در فضا را در سفری حساس میگذراند و در یک توالی استقرار پیچیده به مدار خود (نقطهی لاگرانژی ۲) در فاصلهی ۱.۶ میلیون کیلومتری زمین خواهد رفت.
۲۹ روز وحشت با تلسکوپ فضایی وب؛ از پرتاب تا پس از آن
در این سفر مجموعهی رصدخانه طی پیچیدهترین فرآیند استقراری که در فضا انجام شده است، مانند یک اوریگامی باز میشود. ابتدا مجموعهی رصدخانه از مراحل مختلف موشک جدا میشود و سپس باز شدن تلسکوپ با کشیده شدن سایهبان یا آفتابگیر آغاز میشود. در ادامه فلپ و آینهها بهطور کامل باز میشوند تا تلسکوپ در چیدمان نهایی قرار بگیرد و برای نخستین نورگیری و آزمایشهای اولیه آماده شود.
آینهی اصلی و معروف تلسکوپ جیمز وب ۶.۵ متر عرض دارد و از ۱۸ بخش با روکش طلا تشکیل شده است که همه باید در طول سفر جیمز وب باز شوند و به دقت کنار هم قرار بگیرند.
دانشمندان امیدوارند فرآیند استقرار و آزمایشهای اولیهی رصدخانهی جیمز وب که ناسا از سال ۲۰۰۲ رسما مسئول ساخت آن شد، پس از پرتاب تا نیمهی سال ۲۰۲۲ کامل شود و تلسکوپ شروع به رصدهای ژرف از منظومهی شمسی، کهکشان و فراتر از آن کند.
طرحی گرافیکی از جدایش دماغهی موشک آریان ۵ پس از پرتاب و در معرض فضا قرار گرفتن تلسکوپ وب
در حالی که بیشتر مشاهدات «تلسکوپ فضایی هابل» (Hubble Space Telescope) در نور مرئی بود، رصدخانهی جیمز وب در جمعآوری نور فروسرخ تخصص دارد که به اخترشناسان کمک میکند تا وضعیت آغاز کیهان را بسیار گستردهتر از آنچه بشر تا کنون میداند، مطالعه کنند.
تلسکوپ وب در طول زمان به بیش از ۱۳ میلیارد سال پیش نگاه و نور ضعیف دریافت شده از آن دوران را دریافت میکند تا کهکشانهایی که درست اندک زمانی پس از انفجار بزرگ (Big Bang) شکل گرفتند آشکار کند. آنطور که متخصصان میگویند، تلسکوپ جیمز وب درک ما را از کیهان اصلاح و عصر تازهای در اکتشافات بشر آغاز خواهد کرد.
منابع: Space, Salon, Science Alert