دیجیزا/تلسکوپ فضایی هابل به تازگی تصویری زیبا از یک کهکشان دوردست را که تحت تأثیر پدیده‌ای به نام همگرایی گرانشی دچار خمیدگی و انحراف شده ثبت کرده است.

این کهکشان که تصویر آن را در ادامه ملاحظه می‌کنید، LRG-3-817 (یا SDSS J090122.37+181432.3) نام گرفته است. با نگاه کردن به سمت چپ مرکز تصویر متوجه کمی انحراف می‌شوید که همان اثر همگرایی گرانشی است.
  

تصویر کهکشان LRG-3-817 که توسط تلسکوپ هابل ثبت شده است. این کهکشان در مرکز تصویر به خاطر اثر همگرایی گرانشی به شکل یک کمان خمیده در سمت چپ خوشه کهکشانی مرکزی به چشم می‌خورد.

همگرایی گرانشی (Gravitational Lensing) زمانی رخ می‌دهد که حین رصد یک شیء دوردست مثل کهکشان مورد بحث، شیء بزرگ دیگری مثل خوشه کهکشانی از بین تلسکوپ و شیء اولیه گذر می‌کند. گرانش شیء میانی سبب خمیدگی نور شیء هدف شده و در نقش یک ذره بین نور ساطع شده از شیء هدف را موقتاً درخشان‌تر می‌کند.

اثر همگرایی گرانشی در نگاه اول ممکن است یک خطا یا به هم ریختگی در داده‌ها به نظر برسد، ولی در حقیقت بسیار کاربردی است. آنطور که محققان تلسکوپ هابل می‌گویند، همگرایی گرانشی فرصت مطالعه خصوصیات کهکشان‌های دوردست را فراهم می‌کند.

یکی از مهم‌ترین پیامدهای این پدیده، بزرگنمایی است که به محققان اجازه می‌دهد اجسام بسیار دور را که با تجهیزات فعلی امکان رصد آن‌ها وجود ندارد مشاهده کنند. محققان می‌گویند هابل به کمک این پدیده می‌تواند اجسامی که فراتر از حساسیت آینه ۲.۴ متری اصلی آن هستند را رصد کند. این یعنی می‌توان کهکشان‌های دور را به لطف پدیده همگرایی و پرنور شدن موقتی مطالعه کرد. از تکنیک همگرایی گرانشی می‌توان در مقیاسی کوچکتر و در فرآیندی به نام ریزهمگرایی گرانشی (Gravitational Microlensing) برای کشف سیارات فراخورشیدی استفاده کرد.