دیجیزا/ بررسی ها مشخص کرده اند که در صورت خوب پیش رفتن روند واکسیناسیون و رعایت پروتکل های بهداشتی، ویروس کرونا ضعیف تر شده و امکان ایجاد جهش های خطرناک در آن کم می شود. ویروس کرونا مانند دیگر ویروس ها مدام در حال جهش است که اکثر جهش ها نسبتاً بی ضرر هستند و بر خصوصیات ویروس تأثیر نمی گذارند، اما برخی جهش ها می توانند بیماری را عفونی تر یا شدیدتر کنند. وقتی صحبت از کووید ۱۹ به میان می آید، سازمان بهداشت جهانی و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده انواع جهش یافته بی خطر و انواع نگران کننده آن را دنبال می کنند.
به نظر می رسد انواع جهش یافته بی خطر نسبت به نوع اولیه این ویروس مسری تر هستند که می تواند باعث بیماری شدیدتر شده و یا اثربخشی واکسن را کاهش دهند. تاکنون چهار نوع جهش یافته در جهان شیوع پیدا کرده است که عبارت اند از:
آلفا که برای اولین بار در انگلستان شناسایی شد.
بتا، که اولین بار در آفریقای جنوبی شناسایی شد.
دلتا، که اولین بار در هند شناسایی شد
و گاما، که اولین بار در ژاپن و برزیل شناسایی شدند.
چرا در حال حاضر از نوع جهش یافته دلتا زیاد سخن به میان می آید. ظاهرا در حال حاضر این نوع ویروس کرونا عامل مرگ میر انسان ها در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران است.
نوع دلتا به دلیل قابلیت انتقال بالا در چند ماه کوتاه به گونه اصلی جهان تبدیل شد. داده ها نشان می دهد که این بیماری حداقل دو برابر انواع قبلی مسری است. افرادی که به گونه ابتدایی ویروس کرونا مبتلا شده بودند، به طور متوسط می توانستند ویروس را به سه نفر دیگر منتقل کنند و مدل ها نشان می دهد که این رقم در نوع دلتا به هفت نفر می رسد.
دکتر آنتونی فائوچی (Anthony Fauci)، کارشناس ارشد بیماریهای عفونی ایلات متحده امریکا در این رابطه می گوید که داده ها نشان می دهد افرادی که از نوع دلتا آلوده می شوند، از نظر مقدار بارهای ویروسی دارای حدود هزار برابر بیشتر نسبت به افرادی که به نوع آلفا آلوده شده اند، هستند.
مطالعات دیگری نشان می دهد افراد واکسینه نشده آلوده به نوع دلتا نیز بیشتر از بیماران مبتلا به ویروس اصلی یا نوع آلفا در بیمارستان بستری می شوند. تا کنون، واکسن هایی چون فایزر و مدرنا برای جلوگیری از بیماری و مرگ شدید، حتی در برابر نوع دلتا، بسیار موثر بوده است. اما به طور کلی در مناطقی که میزان واکسیناسیون پایین بوده، موارد در حال افزایش است و بیمارستان ها در حال پر شدن هستند.
دلتا پلاس چیست؟
نوع دلتا پلاس ویروس مربوط به نوع جهش یافته دلتا است و یک جهش اضافی در پروتئین اسپایک آن ایجاد شده است. دکتر پیتر چین-هونگ (Peter Chin-Hong)، متخصص بیماری های عفونی در دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو، می گوید کارشناسان بهداشت عمومی معتقدند دلتا پلاس حداقل به اندازه نوع دلتا بد است، اما اطلاعات بالینی و بیولوژیکی لازم را در اختیار ندارند. آنها مطئن نیستند که نوع دلتا پلاس نیز از نظر انتقال مانند نوع دلتا سریع باشد یا مردم را بیمارتر کند یا بتواند از تاثیرگذاری واکسن جلوگیری کند. این نوع جهش یافته در حال حاضر، تنها بخش کوچکی از عفونت های ایالات متحده را شامل می شود.
آیا نوع خطرناک تری از نوع دلتا ظاهر می شود؟
شوتا بانسال (Shweta Bansal)، بوم شناس بیماری های عفونی در دانشگاه جورج تاون، در این رابطه گفت: « هرچه مدت زمان انتشار ویروس در جمعیت های واکسینه نشده بیشتر باشد، احتمال جهش در هنگام پرش از میزبان به میزبان بیشتر است. نگرانی بزرگ این است که یک نوع جدید قادر به فرار از واکسن ها را خواهد داشت و باعث می شود تا همه صرف نظر از وضعیت واکسیناسیون خود، بار دیگر در برابر ویروس آسیب پذیر شوند.
ما قبلاً چندین بار در کمتر از دو سال از زمان ظهور کووید ۱۹ شاهد تغییر ویروس بوده ایم. اما در حالی که دانشمندان از جهش های سریع کووید ۱۹ شگفت زده شده اند، فشارهای تکاملی بر نحوه تغییر ویروس ها وجود دارد. هنگامی که یک موجود زنده تکامل می یابد و از یک جهت مناسب تر می شود و اغلب ویژگی های متفاوتی را همزمان از بین می برد. به عنوان مثال، یک ویروس ممکن است جهش یافته و مسری تر شود اما این به قیمت شدت آن تمام می شود.»
دکتر آریس کاتزوراکیس (Aris Katzourakis) که در حال مطالعه تکامل ویروسی در دانشگاه آکسفورد است در این رابطه گفت: «هیچ ویروس فوق نهایی وجود ندارد که دارای هرگونه ترکیب بد جهش باشد.»
آیا واکسن ها از انواع جهش یافته جدید جلوگیری می کنند؟
در حقیقت برنامه واکسیناسیون کووید ۱۹، ویروس کرونا را در جهت تکاملی دیگری تحت فشار قرار می دهد. اما تاریخ نشان می دهد که واکسن ها برای ما مزیت دارند. بسیاری از ویروس ها از جمله سرخک، اوریون، سرخجه، فلج اطفال و آبله هرگز واکسن خود را داری دور نزده اند.
سازمان بهداشت جهانی انتظار دارد که با واکسیناسیون افراد بیشتر، گردش ویروس کاهش یافته و جهش کند شود. اما در حال حاضر، با تنها ۱۶ درصد از کل واکسیناسیون جهان، ویروس هنوز فرصت زیادی برای تغییر و تکامل دارد. در حالی که برنامه جهانی واکسیناسیون به کندی ادامه می یابد، کارشناسان بهداشت عمومی تشویق می کنند که از سایر راهکارهای کاهش دهنده برای جلوگیری از شیوع ویروس استفاده شود و در نتیجه خطر ظهور انواع جدید را کاهش دهند.
فاصله گیری فیزیکی، ماسک زدن و تهویه خوب همگی به کاهش شیوع کووید ۱۹ کمک می کند. در بدترین حالت، واکسن ها را می توان به سرعت تغییر داد تا انواع جدید را مورد هدف قرار دهد، اگرچه تشخیص زودهنگام نقش کلیدی دارد.
چگونه انواع جدید ویروس را تشخیص می دهیم؟
در ایالات متحده، آزمایشگاه های خصوصی و دانشگاهی، بیمارستان ها و بخش های بهداشتی ایالتی وجود دارد که ژنوم ویروس را دنبال می کنند تا به دنبال انواع جدید و به طور بالقوه جدی باشند. با این حال، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری یک ردیاب عمومی ندارد که جهش های ویروس را نشان دهد. ظاهرا از اوایل ماه ژوئن (خرداد ماه)، تنها ۱۴ کشور در حال بررسی پنج درصد یا بیشتر موارد کووید ۱۹ بودند.
برندان لارسن (Brendan Larsen)، دانشجوی دکترا در دانشگاه آریزونا که در اوایل سال جاری نوع جدیدی را شناسایی کرد، شهدار داد که اگر انواع جدیدی از ویروس کرونا ظاهر شود که توالی ژنوم زیادی در آن وجود ندارد، می تواند یک مشکل واقعی باشد. به گزارش دیجیزا، به همین دلیل افراد در هر گوشه از جهان باید به طور مرتب تحت آزمایش قرار گیرند. توالی در کل بیماری همه گیر مهم خواهد بود، حتی زمانی که انتقال در نهایت کند شود زیرا در آن زمان، پیش بینی حرکات ویروس دشوارتر خواهد شد.