همشهری/ گرچه واکسنهای تولید شده برای پیشگیری از کرونا در صدر اخبار هستند، اما قدم بعدی در مبارزه با بیماری کووید-۱۹ ناشی از کروناویروس جدید ممکن است در جای دیگری برداشته شود.
پیشرفتها مربوط به ساخت واکسنهایی برای ویروس کرونا در کانون توجهها بوده است، اما پیشرفت بزرگ بعدی در مبارزه با این پاندمی ممکن است با گروهی از درمانهای زیستفناوری صورت گیرد که برای درمان سرطان و سایر بیماریهای به کار میروند- آنتیبادیهای به طور خاص طراحیشده برای حمله به ویروس جدید یا آنتیبادیهای مونوکلونال.
هنگامی ویروسی از دفاعهای ابتدایی بدنی عبور میکند، پاسخ اختصاصیتر بوسیله دستگاه ایمنیایجد میشود که باعث تولید سلولهایی میشود که عامل مهاجم را هدف قرار میدهند. از جمله این پاسخها تولید پروتئینهایی به نام آنتیبادیها هستند که ویروس را شناسایی میکنند و به آن متصل میشوند و جلوی انتشار عفونت را میگیرند.
آنتیبادیهای مونوکلونال یا پادتنهای تکدودمانی که در راکتورهای زیستی تولید میشوند- نسخههای مصنوعی این پروتئینهای طبیعی هستند.
دانشمندان هنوز در حال بررسی نقش دقیق آنتیبادیهای خنثیکننده در بهبودی از کووید-۱۹ هستند، اما شرکتهای داروسازی اطمینان دارند که آنتیبادی مونوکلونال مناسب یا ترکیبی از آنها میتواند سیر بیماری کووید -۱۹ را که تا به حال جان حدود ۷۰۰۰۰۰ نفر را در جهان گرفته است، تغییر دهد.
شرکت آمریکایی رجنرون در حال آزمایش یک آمیزه حاوی دو آنتیبادی است که معتقد است توانایی ویروس را در گریختن از چنگ هر یک آنتیبادیها محدود میکند و انتظار میرود، دادههای مربوط به کارآمدی آن در اواخر تابستان یا اوائل پاییز منتشر شود.
البته محافظت ناشی از این آنتیبادیها در طول زمان کاهش مییابند و به گفته کیراستوس هنوز دوز مناسب برای استفاده از آنها مشخص نشده است.
دولت آمریکا در ماه ژوئن در یک قرارداد عرضه محصولات ۴۵۰ میلیون دلار به شرکت رجنرون داد. این شرکت در صورت تایید شدن این دارو بوسیله سازمانهای ناظر میتواند تولید آن را در یک کارخانه در آمریکا فورا شروع کند.
شرکتهای داروسازی دیگر آمریکا نیز در حال تحقیق درباره ساخت آنتیبادیهای مونوکلونال برای درمان کووید-۱۹ هستند.
شرکتهای داروسازی الای لیلی، آسترا-زنکا، امجن، گلاکسو-اسمیت-کلاین مجوز لازم از دولت آمریکا را گرفتهاند تا پس از ثابت شدن تاثیربخشی هر یک از این داروها منابع تولیدیشان را یکجا کنند تا میزان عرضه داروها را بالا ببرند.
حتی با این همکاری غیر معمول میان شرکتهای رقیب داروسازی، تولید این داروها روندی پیچیده دارد و ظرفیت تولید آنها محدود است. همچنین این بحث مطرح بوده است که آیا یک آنتیبادی منفرد آنقدر قدرتمند هست که جلوی کووید-۱۹ را بگیرد یا نه.
شرکت آسترا-زنکا قصد دارد که کارآزمایی انسانی داروی ترکیبی حاوی دو آنتیبادی خودش را در طول هفتههای آینده آغاز کند. شرکت لیلی که آزمایش انسانی دو آنتیبادی نامزدشده را در دو کارآزمایی جداگانه آغاز کرد، بر رویکرد یک دارویی متمرکز است. مقامات این شرکت میگویند اگر قرار باشد که از دوز بالاتر یا آنتیبادیهای بیشتری استفاده کرد، افراد کمتری را میتوان درمان کرد.
تاثیر آنتیبادیهای تزریقشده بر خلاف واکسنها که دستگاه ایمنی خود بدن را فعال میکنند، در نهایت از بین میرود.
اما به گفته این شرکتهای داروسازی این آنتیبادیهای مونوکلونال میتواند به طور موقت مانع عفونت در افراد در معرض خطر مانند کارکنان پزشکی و سالمندان شوند. همچنین از این آنتیبادیها میتواند به عنوان یک به اصطلاح «پل درمانی» تا زمان در دسترس قرار گرفتن گسترده واکسنها استفاده کرد.
این شرکتها میگویند این آنتیبادیها به عنوان درمانی «پروفیلاکتیک» میتوانند تا شش ماه را پوشش دهند و باعث پیشگیری از عفونت شوند.
دو شرکت داروسازی «ویر» و «سورنتو» قرار است ماه آینده آزمایش آنتیبادیهای ساخت خودشان را شروع کنند.
مزیت داروهای حاوی آنتیبادی این است که اساس باعث ایجاد ایمنی فوری میشوند و خطر چندانی هم ندارند، اما مشکل این است تولید آنها هزینه بسیار بالایی دارد. این نوع داروها ممکن برای مصرف یک سال در یک فرد هزینهای ۱۰۰۰۰ دلاری داشته باشند.
همچنین نگرانیهایی درباره مقاوم شدن کروناویروس نسبت به آنتیبادیهای اختصاصی وجود دارد. پژوهشگران برای رفع این مشکل احتمالی از هم اکنون در حال کارکردن بر روی نسل دوم آنتیبادیهای مونوکلونالی هستند که به جای هدف گرفتن پروتئینهای گلمیخی تاجمانند سطح ویروس مناطق دیگر آن را هدف قرار دهند.
پژوهشگران اخیرا در مقالهای که در ژورنال Nature منتشر کردند، نوشتند چند آنتیبادی جدید بسیارقوی یافتهاند که یک ناحیه محل اتصال ویروس به سلولهای انسانی و یک منطقه دیگر از پروتئینهای گلمیخی را که تا به حال توجهها را جلب نکرده است، هدف قرار میدهد.
همچنین پرسشهایی درباره بهترین هنگام به کارگیری این آنتیبادیهای مصنوعی مطرح است. کارشناسان می گویند دادن این آنتیبادیها پس از دچار شدن افراد به عفونت ممکن است چندان سودمند نباشد و احتمالا هر چه زودتر آنها به بیماران داده شوند، کارآمدی بهتری خواهند داشت.