احتمالا برای شما هم خیلی جالب است اگر بدانید که نوع خاصی از تابش که معمولاً در آزمایش‌های اخترفیزیک و راکتورهای هسته‌ای مشاهده می‌شود، می‌تواند به محققان برای تشخیص سرطان کمک کند!

تابش چرنکوف چیست و چه کمکی به تشخیص سرطان می‌کند؟
محققان در ۱۱ آوریل امسال در مجله‌ی «Nature Biomedical Engineering» گزارش دادند که طی مطالعات صورت گرفته در این حوزه، یک دستگاه تصویربرداری جدید که به تششعاتی تحت عنوان تابش چرنکوف (Cherenkov radiation) متکی است، می‌تواند وجود و محل تومورهای بیماران سرطانی را ثبت کند.

تابش چرنکوف، نوعی تابش الکترومغناطیسی آبی رنگ است که بر اثر حرکت یک ذره باردار در ماده‌ی دی‌الکتریک با سرعتی بیش از سرعت نور در آن ماده؛ ایجاد می‌شود.
ماگدالنا اسکوبال، محقق سرطان در مرکز مطالعات سرطان در شهر نیویورک اذعان دارد که مقایسه‌ی تصویربرداری‌های چرنکوف با اسکن‌های استاندارد از تومورها، نشان می‌دهد که تصاویربرداری‌های این نوع تابش برای ۹۰ درصد از بیماران به عنوان اسکن قابل قبول یا بالاتر طبقه‌بندی شده است.


تابش آبی‌رنگ چرنکوف، توسط ذرات پر سرعتی که سریع‌تر از نور در یک ماده حرکت می‌کنند، ساطع می‌شود. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که از این تابش می‌توان برای تصویربرداری از انواع تومورهای سرطان استفاده کرد.

به یاد داشته باشید که هیچ چیز نمی‌تواند سریع‌تر از سرعت نور در خلاء حرکت کند، اما در عین حال باید بدانید که نور در زمان عبور از یک ماده آهسته‌تر حرکت می‌کند و به سایر ذرات اجازه می‌دهد تا از آن سبقت بگیرند. در تصویربرداری لومینسانسِ چرنکوف (CLI)، ذرات منتشر شده توسط ردیاب‌های پرتوزا، هدف یا همان تومور را مورد شلیک قرار می‌دهند، در چنین موقعیتی بافت هدف شروع به ارتعاش می‌کند و از خود تششعاتی ساطع می‌کند که توسط دوربین ثبت می‌شود.


مزیت تصویربرداری چرنکوف ( CLI) نسبت به روش استاندارد

جالب است بدانید که در بازه‌ی زمانیِ بین مه ۲۰۱۸ و مارس ۲۰۲۰، طی بزرگترین کارآزمایی بالینی در نوع خود و تا به امروز، ۹۶ شرکت‌کننده تحت هر دو تصویربرداری CLI و استاندارد (مانند توموگرافی گسیل پوزیترون/توموگرافی سی تی (PET/CT)) قرار گرفتند. طی این مطالعه شرکت‌کنندگان با تشخیص‌های مختلفی از جمله، سرطان غدد لنفومی، سرطان تیروئید و سرطان متاستاتیک پروستات، مواجه شدند! در همین راستا اسکوبال و همکارانش دریافتند که تصویربرداری CLI می‌تواند تمام ردیاب‌های پرتوزا را شناسایی کند! این موفقیت به این معنی است که این فناوری نسبت به اسکن‌های PET/CT که فقط با برخی از ردیاب‌های پرتوزا کار می‌کنند، تطبیق‌پذیرتر است.

 تصویر لومینسانس چرنکوف (سمت چپ) از یک بیمار مبتلا به سرطان لنفوم هوچکین. وجود درخشش آبی در قسمت راست گردن نشان‌دهنده‌ی نقطه‌ی کانونی بیماری است. تصویربرداری استاندارد (PET/CT) در سمت راست، تطابق در تشخیص را تایید می‌کند.
اگرچه تصویربرداری CLI به اندازه تصاویرِ روش PET/CT دقیق نیستند، اما دکتر ادوین پرت، یکی از نویسندگان این مطالعه، اذعان دارد که CLI می‌تواند به عنوان یک آزمایش برای تشخیص اولیه یا برای ارزیابی اندازه‌ی کلی تومور، مورد استفاده قرار گیرد. درواقع تصویربرداری با تابش چرنکوف را می‌توان یک راه سریع و البته آسان برای تشخیص اولیه و اینکه آیا مشکلی در فرد وجود دارد یا نه، در نظر گرفت.

تصویربرداری با تابش چرنکوف، برای تشخیص اولیه‌ی سرطان سریع و کم‌هزینه است، بنابراین می‌توان امیدوار بود که این تصویربرداری هسته‌ای در اکثر بیمارستان‌های جهان در دسترس باشد!
آنتونلو اسپینلی، یکی دیگر از محققان این حوزه (البته در مطالعه حضور نداشته است!) در میلان ایتالیا، می‌گوید این یافته‌ها می‌تواند این فناوری را به عنوان یک جایگزین امیدوارکننده و کم‌هزینه به دنیا معرفی کند که می‌تواند دسترسی به تصویربرداری هسته‌ای در بیمارستان‌ها را به شدت افزایش دهد.