ماهواره‌بر سیمرغ در بهمن ۸۸ به عنوان نسل بعدی ماهواره‌بر سفیر رونمایی شد. نخستین پرتاب آن در فروردین ۹۵ برای یک آزمایش تحقیقاتی زیرمداری بود.

موشک‌های ماهواره‌بر معمولاً در دو یا سه مرحله (استیج) طراحی می‌شوند. هر مرحله در بخشی از پرواز جدا می‌شود تا وزن کل موشک کاهش یابد و مراحل بعدی با سوخت کمتری تکمیل شود. سیمرغ یک ماهواره‌بر سه مرحله‌ای است. مرحله اول و دوم از سوخت مایع و مرحله سوم از سوخت جامد برای تأمین نیروی پیشران استفاده می‌کند. مرحله سوم سیمرغ وظیفه تزریق به مدار، ارتقا و تصحیح آن را بر عهده دارد.

در تاریخ ۹ دی ۱۴۰۰ سیمرغ پنجمین پروازش را انجام داد و طی ۸ دقیقه، از زمین به ارتفاع ۴۷۰ کیلومتری رسید. از نکات مثبت و موفقیت‌آمیز این مأموریت می‌توان به ویژگی Multi POD Deployment اشاره کرد که تزریق همزمان چند ماهواره را در یک پرتاب امکان‌پذیر می‌کند. مرحله دوم پرتابگر نیز در برخی پرتاب‌های قبلی و آزمایش‌ها موفق نبود که این‌بار با موفقیت پیشران لازم را ایجاد کرد. قابلیت اطمینان سامانه سیمرغ طی این سال‌ها بهبود محسوسی پیدا کرده است.

با وجود موفقیت‌های به‌دست آمده، این مأموریت با شکست مواجه شد. هدف اصلی مأموریت، تزریق مداری سه ماهواره در ارتفاع ۴۷۰ کیلومتری از سطح زمین بود. سرعت لازم برای تزریق مداری باید ۷۶۳۰ متر بر ثانیه است، اما مرحله سوم با سرعت ۷۳۵۰ متر بر ثانیه به مدار رسید و طبیعتاً محموله سیمرغ نتوانست در مدار پایداری دور زمین قرار بگیرد و در نتیجه سقوط کرد. طبق شبیه‌سازی‌های انجام شده، مرحله سوم و ماهواره‌ها در کمتر از ۱۵ دقیقه در اقیانوس هند و نزدیک به استرالیا سقوط کردند.

پرتاب پیشین این ماهواره در بهمن ۹۸ نیز به دلیل نرسیدن به سرعت مناسب برای تزریق مداری، ناکام ماند و باعث سقوط ماهواره ظفر شد. هرچند سرعت نهایی تزریق در این پرتاب بهتر از پرتاب‌های سابق بود، اما مشکل در تزریق مرحله آخر به عنوان گلوگاه تثبیت مداری ماهواره‌های ایران، همچنان وجود دارد.

دست‌یابی به موفقیت خصوصاً در پروژه‌های فضایی، امری تجربی است. بروز شکست، بخشی از مسیر موفقیت و بهبود است و در روند توسعه تکنولوژی، ناگزیر باید آن را پذیرفت. تمرکز بیش از حد روی موفقیت‌ها، علاوه بر ایجاد حس بی‌اعتمادی عمومی، باعث عدم نمایش واضح و صحیح مسیر پیشرفت می‌شود. امید است تا برنامه فضایی ایران به دور از مسائل سیاسی، سریع‌تر رشد کند تا شاهد موفقیت‌های علمی کشور در حوزه فضایی باشیم.

منبع: مجله آوا استار