مجله ایلیاد/دانستن اینکه پوستهی زمین چه زمانی از زیر آب نمایان شده است و آب و هوای آن دوران چگونه بوده است، برای درک شیمی اقیانوسهای اولیهی روی زمین، تکامل زیستی و شناخت صفحات تکتونیکی اهمیت بالایی دارد.
زمانی که پوستهی زمین طی فرآیندهای دینامیک صفحات تکتونیکی، نمایان شده است، مواد معدنی مهم و همچنین مواد مغذی جدیدی را به اقیانوسها اضافه کرده است. نشانههای این مواد مغذی در سنگهای باستانی ثبت شده است. در تحقیقات گذشته از ایزوتوپهای استرانسیوم موجود در کربناتهای دریایی برای تشخیص تاریخ شکلگیری مواد مغذی استفاده شده است و تاریخ بیش از ۳ میلیارد سال برای این سنگها بهدست آمده است.
دکتر «دزیری روردینک» از دانشگاه برگن با همکاری همکارانش رویکرد جدیدی برای ردیابی نمایان شدن اولین سنگهای زمین پیشنهاد دادهاند؛ آنها از مادهی معدنی متفاوتی استفاده کردهاند؛ «باریت که همان سولفات باریم طبیعی است.»
باریت از ترکیب سولفاتهای موجود در دریا با باریم ناشی از منافذ گرمایی کف دریا تشکیل میشود. این مادهی معدنی نشانههای قدرتمندی از شیمی اقیانوس را درون ساختار خود حفظ میکند که از آن میتوان برای بازسازی محیطزیست باستانی استفاده کرد.
دکتر روردینک میگوید: «ترکیبات تکهی باریتی که ما نمونهبرداری کردهایم، به مدت ۳.۵ میلیارد سال به همین صورت باقی مانده است. بنابراین میتوان از آن به عنوان نمونهای جالب برای بررسی فرآیندهای رخ داده بر روی زمین طی چند میلیارد سال پیش استفاده کرد.»
دکتر روردینک و همکارانش ۶ نمونه باریت را از سه قارهی مختلف آنالیز کردند که عمر آنها بین ۳.۲ تا ۳.۵ میلیارد سال بوده است. آنها نسبت ایزوتوپهای استرانسیوم را در این نمونههای باریت محاسبه کردند و بر اساس آن تخمین زدند که این نمونهها چه زمانی از اقیانوسها بیرون زده و تبدیل به باریت شدهاند. محاسبات آنها نشان داده است که این نمونهها ۳.۷ میلیارد سال پیش از آب بیرون آمدهاند و در واقع عمر شکلگیری آنها ۵۰۰ میلیون سال بیش از چیزی است که تا کنون تصور میشد.
دکتر روردینک میگوید: «این زمان زیادی است و میتواند تصورات دانشمندان در مورد تکامل را دگرگون کند. ما هنوز نمیدانیم که آیا حیات ابتدا از کف دریا شروع شده است و یا حیات کف دریا و سطح زمین با هم شروع شده است.»
نتایج این مطالعه در مجلهی EGU General Assembly 2021 چاپ شده است.