مجله ایلیاد/تیمی بین‌المللی از باستان‌شناسان توانسته‌اند مجموعه‌ای بزرگ از ابزار سنگی دو میلیون ساله، استخوان‌های فسیل شده و مواد گیاهی را در «ایواس اولدوپان» در شمال تانزانیا کشف کنند. این کشف نشان می‌دهد که انسان‌های «هومونین اولدووایی» از محیط در حال تغییر خود به بهترین شکل ممکن استفاده می‌کرده‌اند.
ابزار کشف شده به صنایع اولدووان به‌عنوان قدیمی‌ترین صنعت ابزار سنگی بر روی زمین تعلق دارند. تاریخ این ابزار به ۲.۶ میلیون سال پیش برمی‌گردد. به نظر می‌رسد این ابزار توسط هوموهابیلیس‌ها ساخته شده است. کشف این ابزار برای تاریخ تکامل انسان اهمیت بالایی دارد.
پروفسور «تریستان کارتر» از دانشگاه مک‌مستر، می‌گوید: «تحقیقات ما نور جدیدی بر روی منشاء تاریخ انسان می‌تاباند. دیواره‌های دره‌های این منطقه نشانه‌های ۲ میلیون ساله‌ی زمین‌شناسی را درون خود دارند. رسوبات باستانی ابزارهای سنگی قابل توجهی را در خود حفظ کرده‌اند. بقایای انسانی و حیوانی متعددی را نیز می‌توان در این منطقه مشاهده کرد.»
تعداد زیاد ابزار سنگی و فسیل‌های حیوانی که در این سایت باستانی پیدا شده است، نشان می‌دهد که هم انسان‌ها و هم حیوانات در اطراف منابع آبی این منطقه زندگی می‌کرده‌اند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این منطقه در گذشته به طور متناوب و سریع تغییر حالت می‌داده و در برخی اوقات زمین‌های بایر داشته و در برخی مواقع زمین‌های سرسبز این منطقه را پوشانده بود. محیط زیست متنوع این منطقه، محل زیست گونه‌های مختلفی بوده که اکنون فسیل‌هایی از این گونه‌ها در این سایت کشف شده است.
مقایسه‌ی ترکیبات شیمیایی ابزار سنگی کشف شده در این منطقه با سنگ‌های اطراف این ناحیه، نشان می‌دهد که سنگ‌های مورد استفاده در ساخت این ابزار به فاصله‌ی ۱۲ کیلومتری محل کشف ابزار تعلق داشته است. این واقعیت نشان‌دهنده‌ی رفتار انسان‌ها در ابتدای تکامل بوده است.
محققین می‌گویند: «ابزار کشف شده از نظر تارخی اهمیت بالایی دارند و نشان می‌دهند که اجداد انسان‌ها در محیط زیست‌های متنوعی زندگی می‌کرده‌اند، ولی ابزارهای مشابهی استفاده می‌کرده‌اند. در واقع به کمک این گونه یافته‌ها می‌توان به انعطاف‌پذیری رفتاری و قابلیت سازگاری انسان‌ها با محیط دست یافت.»
تاریخ‌نگاری ابزار کشف شده نشان می‌دهد که در عصر پلیستوسن ساخته شده‌اند. چیزی که در این مورد مشخص نیست این است که دقیقاً کدام گونه‌ی انسانی این ابزار را ساخته‌اند. در این منطقه تا کنون فقط فسیل‌های هوموهابیلیس‌ها کشف شده است، ولی نمی‌توان با اطمینان گفت که این گونه‌ی انسانی سازنده‌ی ابزار بوده‌اند.
نتایج این تحقیق در مجله‌ی Nature Communications منتشر شده است.