شاید در زمان خرید اتومبیل توجه کرده باشید که توان آنرا به واحد اسب بخار بیان میکنند. بر این اساس شاید همه تصور کنند که یک اسب حدود یک اسب بخار توان دارد، ولی واقعیت چیز دیگری است.
حداکثر توانی که یک اسب میتواند ایجاد کند، حدود ۱۵ اسب بخار است. شاید بهتر بود به جای استفاده از واژهی اسب بخار از انسان بخار استفاده شود، چون بر اساس محاسبات محققین، یک انسان سالم به طور متوسط میتواند یک اسب بخار توان تولید کند.
اسب بخار برای اولین بار در سالهای ۱۷۰۰ میلادی توسط «جیمز وات» استفاده شده است. جیمز وات یک مهندس اسکاتلندی بود که موتور بخار معروف و کارآمدی را طراحی کرده است. وی برای اینکه نشان دهد موتور طراحی شده نسبت به چیزی که انسانها از آن شناخت دارند چقدر انرژی تولید میکند، واحد اسب بخار را به کار برد تا بتواند موتور خود را با اسب مقایسه کند. وی بهصورت تجربی تصور میکرد که یک اسبِ کاری میتواند چرخ آسیاب را ۱۴۴ بار در ساعت بچرخاند. به همین دلیل وی محاسبه کرد که هر اسب میتواند ۱۴۷۷۴.۴۱ کیلوگرم را در مدت یک دقیقه یک متر جابهجا میکند. به این ترتیب واحد اسب بخار ابداع شد.
وات اهمیت زیادی برای دقت اندازهگیریهای خود قائل نبود و تنها بر این موضوع تکیه کرده بود که مردم بدانند چه چیزی را با چه توان حدودی میخرند. ماشین بخار وات نسبت به اسبها قابل اتکاتر بود و توان بیشتری داشت و به همین دلیل افراد کمی وجود داشتند که پرسش زیادی در مورد واحد ابداع شده داشته باشند.
وات در هر صورت یک نابغهی مهندسی بود و به همین دلیل مهندسین در سال ۱۸۸۲ واحد توان را به افتخار وی وات نامگذاری کردند. با این حال، امروزه که میدانیم یک اسب بیش از یک اسب بخار توان دارد، چرا هنوز از واحد اسب بخار استفاده میکنیم؟
به گفتهی متخصصین زبان، برخی اوقات کلمات در ظاهر درست به نظر نمیرسند، زیرا از معانی قدیمی آنها استفاده میشود. بهعنوان مثال کلمه Highway در انگلیسی برای بزرگراه استفاده میشود، ولی بزرگراه چیزی که بتوان به آن High گفت ندارد و این کلمه از آنجا سرچشمه میگیرد که High در گذشته به معنی «اصلی» به کار برده میشد. بنابراین Highway به معنی راه اصلی است. همین اتفاق برای واژههایی که جهت واحدهای اندازهگیری استفاده میشدهاند نیز افتاده است. بهعنوان مثال، واحد اندازهگیری Acre برای سطح نیز به معنی مساحتی است که یک گاو در طول یک روز میتواند شخم بزند که حدود ۴،۴۲۶ مترمربع است.
معنی یک کلمه در طول زمان میتواند عوض شده و یا اصلاً فراموش شود، ولی چرا برخی از کلمات مانند اسب بخار باقی میمانند و در زبان جدید نیز بهکار میروند؟ به گفتهی متخصصین، در باقی ماندن یک کلمه در زمانهای مختلف دو عامل موثر هستند؛ افراد جامعه و نحوهی برخورد آنها با یک کلمه.
ممکن است افراد جامعه در مورد برخی از کلمات شک و تردید داشته باشند و یا معنی منفی از آن برداشت کنند، ولی در مورد برخی دیگر از کلمات تنها به خاطر نحوهی تلفظ حس خوبی داشته باشند.
در مورد کلمهی اسب بخار، اگر اسبها واضحترین منبع انرژی در اوایل قرن نوزدهم نبودند به احتمال زیاد الان دیگر از این کلمه استفاده نمیشد، ولی راحتی استفاده و آسانی معنی آن باعث شده این کلمه در طول قرنهای متمادی زنده بماند.