مجله ایلیاد/ خوشهی کهکشانی «SDSS J0901+1814» یک خوشهی عظیم است که در فاصلهی ۳.۹ میلیارد کیلومتری از زمین در صورت فلکی خرچنگ قرار دارد. این خوشه آنقدر بزرگ است که گرانش آن میتواند نور ناشی از کهکشانهای دیگر در فواصل دورتر را تشدید کند.
خوشههای کهکشانی معمولاً هزاران کهکشان از سنها، شکلها و اندازههای مختلف را در بر میگیرند. عموماً جرم این خوشهها یک میلیون میلیارد برابر جرم خورشید است و در مورد کوچکترین خوشهها، میلیاردها سال طول میکشد تا تعدادی کهکشان به آرامی در کنار یکدیگر قرار گیرند.
«آلبرت اینشتین» در تئوری نسبیت عام خود پیشبینی کرده است که اجرام کیهانی بزرگ باعث تغییر وضعیت محتویات فضا میشوند. زمانی که نور از کنار یکی از این اجرام مانند خوشههای کهکشانی عظیم عبور میکند، مسیر آن به میزان کمی تغییر میکند. این اثر «لنز گرانشی» نام دارد و فقط در موراد نادر رخ میدهد و تنها بهترین تلسکوپهای جهان میتوانند این پدیده را رصد کنند.
ستارهشناسان مسئول تلسکوپ فضایی هابل، میگویند: «لنزهای گرانشی قدرتمند این فرصت را ایجا میکنند تا بتوانیم خصوصیات کهکشانهای دوردست را مطالعه کنیم. هابل توانایی تشخیص نورهای رسیده در اثر لنز گرانشی را دارا است. یکی از نتایج مهم لنز شدن نورها، تشدید آنها است. این حالت به ما کمک میکند که بتوانیم اجرامی که کمنور هستند و به هیچ روش دیگری قابل رصد نیستند را مشاهده کنیم.»
در تصاویر جدیدی که هابل مخابره کرده است، پدیدهی لنز گرانشی قدرتمند باعث دیده شدن کهکشانهای دوردست شده است. کهکشانی که به کمک این پدیده مشاهده شده، در واقع یک کهکشان جدید است که نرخ ستارهزایی بالایی دارد و در فاصلهی ۱۰.۸ میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد. نام این کهکشان LRG 3-817 است و در سمت چپ لنز گرانشی قرار گرفته است.