مجله ایلیاد/ تاثیر ماندن طولانی مدت در فضا بر روی بدن انسان، زیاد است. در واقع ماندن در جایی که گرانش پایینی دارد، میتواند آناتومی بدن انسان را با تغییراتی مواجه کند، زیرا انسان برای شرایط بیوزنی طولانی مدت آمادگی لازم را ندارد. در این حالت، استخوانها کلسیوم خود را از دست میدهند، اندازه و شکل قلب دچار تغییر میشود، چشمها تغییر حالت میدهند و مهمترین و خطرناکترین حالت نیز احتمال از بین رفتن دائمی بخشی از سیستم عصبی است.
در مطالعهی جدیدی که در مجلهی Science Advances منتشر شده است، تیمی بینالمللی از محققین با مطالعهی مغز ۱۱ فضانورد روسی که حداقل شش ماه را در ایستگاه فضایی بینالمللی گذراندهاند، به اطلاعات جالبی دست یافتهاند. آنها دریافتهاند که شواهدی مبنی بر تاثیر ماندگار سفرهای فضایی بر سیستم عصبی وجود ندارد. آنها همچنین اطلاعات خوبی از مغز در شرایط میکروگرانشی ارائه کردهاند.
از مغز فضانوردان قبل از سفر فضایی و ۹ روز پس از سفر فضایی، تصاویر امآرآی گرفته شده است. ۸ فضانورد، هفت ماه پس از بازگشت از فضا مجدداً تحت عکسبرداری مغزی قرار گرفتند. تغییر جالبی که در مغز این فضانوردان رخ داده بود در واقع افزایش بافتهای مادهی خاکستری در بخشهای بالایی مغز و کاهش این ماده در برخی از بخشهای دیگر بوده است. البته واضح است که دلیل این تغییرات به دلیل جابهجایی سیال مغزی در اثر نبود گرانش بوده است.
بررسیهای دانشمندان نشان داده است که حجم کل مادهی خاکستری در مغز این فضانوردان تغییری نکرده است. در گذشته ثابت شده بود که مغز فضانوردان پس از سفرهای فضایی به قسمتهای بالایی جمجمه نزدیکتر میشود.
بررسی مغز ۸ نفر از فضانوردان در مدت هفت ماه پس از ماموریت، نشان داد که تغییرات ایجاد شده در مغز آنها تا حدود زیادی به حالت اولیهی خود برگشته است. آنها همچنین نشان دادند که در دید فضانوردان نیز پس از ماموریتهای فضایی تغییراتی منفی ایجاد میشود که احتمالاً به خاطر انبساط ایجاد شده در بطنهای مغز است. برای درک بهتر این موضوع باید مطالعات گستردهتری صورت گیرد.
این مطالعه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا هنوز انسانها درک درستی از زندگی در فضا ندارند، ولی در این مطالعه اطلاعات خوبی حاصل آمده است و میتوان با ترکیب آن با مطالعاتی که ناسا بر روی دو فضانورد خود انجام داده است، کاوشهای فضایی آینده را بهتر مدیریت کرد.