فرادید/ در روز ۱۳ نوامبر سیارکی با فاصلهای بسیار نزدیک از کنار زمین عبور کرد و با ثبت فاصلهی ۳۸۳ کیلومتر از سطح زمین، رکورد نزدیکترین گذر ثبت شده را به خود اختصاص داد. این فاصله، فاصلهای تقریبا برابر با فاصلهی ایستگاه فضایی از زمین است که برای عبور یک سیارک از کنار کره خاکی ما، بسیار بسیار نزدیک محسوب میشود و میتوانست فاجعه بار باشد.
یکی دیگر از مولفههای خطرناک و مخرب این سیارک، علاوه بر عبورش از فاصله بسیار کم از کنار زمین، سرعت بسیار بالای آن بوده است. سیارک VT۴، ۲۰۲۰ با سرعت ۴۸ هزار و سیصد کیلومتر در ساعت در حال حرکت بوده است که با این احتساب یکی از سریعترین سیارکهای ثبت شده بوده است و اگر برخوردی با زمین میداشت، کسی نمیداند چه بلایی سرمان میآمد.
این سیارک VT۴، ۲۰۲۰ به اندازهی یک خانهی کوچک است و ۵ تا ۱۰ متر قطر دارد. منجمانِ «سامانهی آخرین هشدار برخورد سیارک به زمین (ATLAS)» این سیارک را در روز ۱۴ نوامبر، یک روز پس از گذر نزدیک سیارک رصد کردند.
پیش از این رکوردار نزدیکترین گذر اجرام آسمانی، سیارک ۲۰۲۰ QG بود که از فاصله ۲۹۴۶ کیلومتری زمین عبور کرده بود. این رکورد هم در همین سال ۲۰۲۰ یعنی چند ماه قبل به ثبت رسیده بود.
میزان خسارتی که برخورد سیارکها میتواند به زمین وارد کند
✓ سیارک شماره یک
قطر: ۱۲ متر
سرعت: ۶۹۵۰۰ کیلومتر در ساعت
جنس: آهن
چگالی: ۸۰۰۰ کیلوگرم در هر متر مکعب
میزان خسارت: ایجاد گودال و تخریب هرگونه ساختمان تا قطر ۶ کیلومتری
✓ سیارک شماره دو
قطر سیارک: ۲۷۴ متر
سرعت: ۶۹۵۰۰ کیلومتر در ساعت
چگالی: ۳۰۰۰ کیلوگرم در هر متر مکعب
جنس: سیارک سنگی
میزان خسارت: ایجاد گودال، تخریب ساختمان، آتش سوزی و سوختگی درجه یک تا قطر ۱۳۵ کیلومتری
✓ سیارک شماره سه
قطر سیارک: ۱۹۰۰ متر
سرعت: ۶۹۵۰۰ کیلومتر در ساعت
چگالی: ۳۰۰۰ کیلوگرم در هر متر مکعب
جنس: سیارک سنگی
میزان خسارت: ایجاد زلزلهای به میزان ۷ ریشتر
حفر گودال، آتش سوزی، تخریب ساختمان، و سوختگی درجه یک تا قطر ۱۲۰۰ کیلومتری
گودال آریزونا نمونهای خوب از نتیجهی برخورد شهاب سنگ به سطح زمینهواپیماهایی که بر فراز آسمان ایالت آریزونا پرواز میکنند حفرهای عمیق را میبینند که یادگار به جای مانده از هزاران سال قبل است احتمالا برایتان جالب است که بدانید این دهانه را شهاب سنگ ایجاد کرده است! تحقیقات زیادی انجام شد تا ثابت شود که این دهانه در نتیجه برخورد شهاب سنگ با زمین به وجود آمده است. در ادامه الی گشت را همراهی کنید تا از ماجرای جالب این دهانه شهاب سنگ بیشتر بدانید.
حدود ۵۰ هزار سال قبل یک تکه سنگ از میان اجرام آسمانی جدا شد و به سرعت به سمت زمین آمد. این سنگ از نیکل و آهن تشکیل شده بود و حدود ۵۰ متر عرض و ۳۰۰ هزار تن وزن داشت. شهاب سنگ در هر ثانیه ۱۲٫۸ کیلومتر را طی میکرد و به سرعت به زمین نزدیک و نزدیکتر میشود. به محض رسیدن به جو زمین تبدیل به یک توپ آتشین شد و مانند گلولهای ملتهب بر فراز آسمان آمریکای شمالی به سمت سطح زمین میآمد. وقتی این شهاب سنگ به دشتهای آریزونا برخورد کرد با انرژیای برابر ۱۰ مگاتن منفجر شد. حتما میپرسید ۱۰ مگاتن یعنی چقدر؟ این انرژی معادل ۱۵۰ برابر بمب اتمی است که در هیروشیما منفجر شد.
شدت برخورد آنقدر زیاد بود که شهاب سنگ را ذوب کرد و میلیونها تن سنگ آهک و سنگ ماسه چنان منفجر شدند که از هر طرف تا کیلومترها سطح زمین را پوشاندند. بعد از این که گردوخاکهای ناشی از این انفجار هولناک فروکش کرد چیزی که باقی ماند دهانهای بود که بیش از یک کیلومتر عرض و حدود ۲۱ متر عمق داشت. این برخورد در زمان آخرین عصر یخ اتفاق افتاد، در آن زمان ناحیه آریزونا خنکتر و مرطوبتر از الان بود. آریزونا در آن زمان دشتی از علفزار بود و در جای جای آن جنگلهای انبوهی وجود داشت که در آنها ماموتهای پشمالو و «تنبل زمینی»های غول پیکر زندگی میکردند. انرژی این برخورد تا حدی بود که حتی در جنگلهای کیلومترها آنطرفتر هم احساس شد و باعث شد که ماموتها در سراسر دشت پراکنده شوند و حیواناتی که در نزدیکی این برخورد بودند کشته شوند و یا شدیدا آسیب ببینند.
سالها گذشت و گذشت و همینطور که ناحیه در حال بهبود چشم اندازهایش بود دریاچهای در زیر این دهانه شکل گرفت. وقتی که عصر یخ به پایان رسید آب و هوا تغییر کرد و خشکی هوا از فرسایش بیشتر این دهانه جلوگیری کرد شاید اگر این اتفاق نمیافتاد عمق این دهانه در اثر فرسایش بیشتر و بیشتر میشد و در نهایت مثل بسیاری از دهانههای دیگر از بین میرفت. اسم این دهانه به افتخار «دانیال برینگر» کسی که اولین بار اعلام کرد که این دهانه در اثر برخورد شهاب سنگ به وجود آمده برینگر گذاشته شد البته گاهی هم فقط به آن دهانه شهاب سنگ میگویند. این دهانه تقریبا در ۶۹ کیلومتری شرق شهر «فلگستف» در نزدیکی شهر «وینسلو» در جنوب بیابان آریزونا قرار دارد.
این بزرگترین دهانه شهاب سنگی است که تا به حال در آمریکا کشف شده و یکی از بهترین نمونههای آن در دنیاست. امروز این دهانه حدود ۱۲۰۰ متر قطر و حدود ۱۷۰ متر عمق دارد و دور آن ۴۵ متر بالاتر از دشتهای اطراف است. درباره اینکه این دهانه چگونه به وجود آمده سالها بحث شده و تحقیقات زیادی انجام گرفته است. در ابتدا دانشمندان اعتقاد داشتند که همه این دهانهها به آهستگی و در طول هزاران و حتی میلیونها سال شکل گرفته اند و بر این باور بودند که شکل گیری این دهانه در اثر یک فاجعه لحظهای نبوده است.
برینگر، مهندس معدن و تاجر یکی از اولین کسانی بود که ادعا کرد این دهانه در نتیجه برخورد ایجاد شده است و با بسیاری از برجستهترین دانشمندان آن زمان مخالفت کرد. او برای اثبات ادعای خود گفت در نتیجه این برخورد یک هسته نیکلی آهنی که وزنی بیش از ۱۰ میلیون تن دارد در زیر زمین این دهانه وجود دارد و با جمع کردن ۲۰۰ هزار دلار شروع به کندو کاو این ناحیه کرد، اما بعد از اینکه در زیر این زمین چیزی به جز آب پیدا نشد کندوکاو زمین متوقف شد.
برینگر تقریبا همه ثروت خود به همراه صدها هزار دلاری که برای این سرمایه گذاری به او داده شده بود را از دست داد. او که بر اثر این شکست به شدت ناراحت بود سرانجام در سال ۱۹۲۹ در اثر سکته قلبی درگذشت. سالها گذشت تا اینکه در سال ۱۹۶۰ با تحقیقاتی که شخص به اسم «شومیکر» انجام داد فرضیه برینگر اثبات شد. این کشف مهم به خاطر وجود مواد معدنیای مثل Coesite و Stishovite بدست آمد، موادی که شکلهای نادری از سیلیکون هستند و فقط در جاهایی پیدا میشوند که به خاطر فشار زیاد و فوری به شدت شوکه شده باشد. این مواد در اثر فعالیتهای آتشفشانی به وجود نمیآیند و تنها دلیل به وجود آمدن آنها برخورد چیزی مثل شهاب سنگ است.
کشف شومیکر اولین اثبات قطعی برخورد اجرام فرازمینی بر روی سطح زمین بود و از آن زمان تا به حال چندین دهانه برخورد دیگر در سراسر دنیا شناسایی شده است. با این وجود این دهانه شهاب سنگی به خاطر اندازه، سن کم و نبود پوشش گیاهی بر روی آن از بهترین دهانههای شهاب سنگ دنیاست.
این دهانه شهاب سنگی امروز به جاذبه محبوب گردشگری تبدیل شده و در قسمت شمالی آن یک مرکز برای تماشا وجود دارد که از بخشهای مختلفی مثل نمایشگاههای تعاملی، نمایشگاه شهاب سنگها و سیارات، فضا، منظومه شمسی و ستارههای دنباله دار تشکیل شده است. اگر علاقه به نجوم، ستارهها و سیارات داشته بشید مطمئنا از بازدید این دهانه به شدت خوشتان میآید. در این مرکز حتی میتوانید شهاب سنگی واقعی به وزن ۶۳۷ کیلوگرم که در همین ناحیه پیدا شده را ببنید